Kariyerimde Mentörlüğün Önemi
"Bir öğretmen, sadece bilgiyi değil, aynı zamanda erdemli yaşamanın önemini de öğrenciye aktarmalıdır." - Seneca
"Zamanınızın değerini bilin; onu harcamayın, yatırım yapın." - Seneca
"Mentor" kelimesinin Türkçe karşılığı "rehber", "danışman" veya "akıl hocası" olarak kullanılmaktadır.
"Mentor" kelimesi, Türkçe'ye Fransızca'dan geçmiş bir kelimedir ve orijinal anlamıyla da kullanılmaktadır. Türkçe'de "mentor" olarak yazılıp söylenir ve aynı şekilde anlamı şu şekildedir:
Mentor, bir kişinin ya da grubun, özellikle daha az deneyimli bir kişiye, bilgi, rehberlik, öğüt ve deneyimlerini aktaran, onu destekleyen ve yönlendiren deneyimli bir danışmandır. Mentör, öğrenci ya da takipçisi için bir rehber ve ilham kaynağı olmayı amaçlar. Mentorluk, bir kişinin kişisel ve mesleki gelişimine katkı sağlama amacı taşıyan değerli bir ilişki biçimidir.
Mentorluk, birçok farklı alanda kullanılabilecek geniş kapsamlı bir kavramdır. Eğitim, iş dünyası, spor, sanat gibi alanlarda mentörlük ilişkileri kurulabilir ve daha az deneyime sahip kişilerin daha deneyimli birinden öğrenmesi ve gelişmesi sağlanabilir. Mentörler, tecrübelerini paylaşarak, sorunlarına çözümler sunarak ve yol göstererek öğrencilerin, takipçilerin veya mentee'lerin yeteneklerini ve bilgilerini artırmalarına yardımcı olurlar.
Herhangi bir alanda edinmeye çalıştığımız becerileri öğrenirken/özümserken zamanımızı iyi yöneterek daha etkili kullanabiliriz. Peki zamanımızı iyi yönettiğimiz halde öğreneceğimiz şey yanlış yaklaşımlarla çok zaman harcayabileceğimiz üstelik istediğimiz seviyeye ulaşamadığımız durumlar oluşabiliyor, bu durumu çok iyi bilirim birazcık sinir bozucu olabiliyor. Bu yazımda, benim gibi yazılım alanında meraklı ama ne yapacağını, nereden başlayacağı konusunda kafası karışık yazılımcı adayları için mentörlüğün neden bu kadar çok önemli olduğunu anlatmaya çalışacağım.
Bilgisayar Mühendisliği 2. sınıf öğrencisi olan ben, okul ve yazılımla arası pek olmayan, zamanının neredeyse tamamını faydasız, gereksiz şeylere harcayan bir gelecek kaygısı olmayan öğrenciydim, pandemi döneminin verdiği boş zamanın (boş zaman demek doğru olmaz aslında) beni düşündürmeye ve araştırmaya ittiğini söyleyebilirim. Bilgisayar Mühendisliği okuyorum ancak yazılıma pek ilgim yoktu bu zamana kadar. Bu dönemde oturup yazılım alanında kendimi geliştirebileceğimi düşündüm ve internetten araştırarak, okuyarak bilgi sahibi olmaya çalışıyordum. Bu süreçte çok iyi bir İngilizce seviyem yoktu, bunun için birçok Türk yazılımcının ürettiği Türkçe içeriklerinden faydalandım. Bu içeriklerin bana büyük faydası oldu (Bu içerikler için bir blog yazısı paylaşmayı düşünüyorum). İlk başlarda iyi gidiyordu, kendimi geliştirebileceğimi düşünüyordum. Daha sonra kendimi görece biraz daha karmaşık konuların içinde bulduğumda ne yapacağım hakkında en ufak bir fikrim bile yoktu. Yani ilk başlarda konuların vermiş olduğu basitlikten mi? yoksa henüz bilinmeyenin verdiği cahil mutluluğu mu? bilmiyorum. Bu şekilde bir noktaya kadar geldim. Bu geldiğim noktaya kadar ki süreçte kendimden emin bir şekilde kendimi geliştirebileceğimi düşünüyordum. Ne yazık ki işler biraz karışınca, yeni konularda araştırmalar yaptıkça her gün kendimi yazılımın çok farklı alanlarında buluyordum (bu durum aslında bir yandan iyi bir yandan kötü), nasıl karar alacağım konusunda kafamda en ufak bir fikir yoktu.
"Hayatımızın büyük bir kısmını gelecek ve geçmişle ilgilenerek geçiriyoruz; farkında olmadan şu anı boşa harcıyoruz." - Seneca
"Bir insanın zamanı, onun en değerli varlığıdır." - Diogenes Laërtius
Tek başına kendimi geliştirme maceramda sanki bir duvara toslamıştım. Doğru kararlar alamıyordum. Çok saçma kararlar alarak yazının başındaki alintilarda vurgulanan zaman kavraminin, sahip olduğumuz en kıymetli seylerden olan zamanı bir nevi boşa harcadığımı fark ettim. Nasıl mı ? Bir teknolojiyi öğrenirken temel syntax anladıktan sonra işler biraz karışınca yanlış verdiğim kararlar yüzünden farklı bir teknolojinin farklı bir alanında kendimi buluyordum. Yani o programlama dili senin, bu programlama dili benim şeklinde hergün yeni birşey deneyerek kendimi buluyordum. Bir noktaya odaklanamıyordum, ne yapacağımı bilmiyordum, çünkü öğrenmeye çalıştığım konu hakkında daha önce bir fikrim bile yoktu. İleriye dönük planlarım kısa vadeli, geçiçi çözümlerdi. Kalıcı, doğru çözümler üretemiyordum çünkü ilerde ne var bilmiyordum. Yaptığım planlar günü kurtarıyordu. Öğreneceğim şey havada kalıyordu.
Kafamın karışması bence çok doğal çünkü öğrenilmesi gereken birçok konu vardı ve ben hangisinden başlayacağımı bilmiyordum. Benim gibi yeni başlamış birçok insanın kafası karışık.
Kendimi nasıl en iyi şekilde geliştirebilirim diye düşündüm ve bu yaşadığım sorunları anlatabileceğim, sorunlara karşı kalıcı çözümler bulabilecek, yaşadığım sorunları bilen ve doğru yaklaşımlar ile beni bilinçlendirecek bir mentörün olması gerektiğini düşündüm. Yoksa kendimi yine farklı bir programlama dilinde veya framework'te bulabilirdim.
Yaşadığım sorunlar nedeniyle boşa giden zamandan ne kadar erken dönülse kârdır diye düşündüm ve mentör arayışına girdim. Yazılım alanında takip ettiğim ve o donem ki mentörüm, Linkedin'dan bir staj ilanı "Staj Programı"adında bir program açmıştı hemen başvurdum. Eğer sizde spesifik bir alanda kendinizi geliştirmek isterseniz o alanda olan insanların gruplarına katılabilir yardım alabilirsiniz veya benim gibi Linkedin'den bulabilirsiniz. Ama bu birazda sizin kararliliginiza kalmıştır. Mentörünüzü bulduktan sonra mentörünüzün verdiği görevleri, tavsiye ettiği bircok seyi yerine getirmeye çalışın istekli olduğunuzu gösterin hele ki karşılıksız size vakit ayıran bir mentörünüz varsa. Bana geri dönüş sağlandı ve yaşadığım sorunları anlattım. Sorunlar üzerine daha kalıcı çözümler ile daha etkili bir şekilde yazılım ile meceram devam etti. Eksik olduğun konular üzerine konuşuyoruz, nasıl daha iyi bir yazılımcı olabileceğimi, yaptığım hataları tekrarlamamak için neler yapabileceğimizi konuşuyoruz. İlerde ne yapmam istediğimi konuşuyoruz. Her hafta önemli konular üzerinde makaleler okuyup üzerinde tartışıyoruz. Sektördeki bazı önemli noktalardan, öğrenmem gereken teknolojilerden konusuyoruz. Bir yol haritası oluşturark ilerliyorduk bu yol haritasına bağlı kalarak programa devam ediyorduk. Bu süreçte mentorümün bana verdiği görevleri yerine getiriyordum. Bu görevlerin bana kattığı şeyler çok büyüktü. Bu surecin bana kattığı bircok sey oldu, bunlardan birkaçını paylaşmak istiyorum.
"İnsanlar, zamanın geçmesini bekliyorlar ve fark etmiyorlar ki zaman onları bekliyor." - Seneca
"Hayatın kısalığını düşünün, o zaman hayatınızı boş şeylerle harcamaktan kaçınırsınız." - Marcus Aurelius
İyi bir mentor ile zaman geçirdiğinizde onda dikkat ettiginiz özellikleri, refleksleri ve bircok gozle gormedigimiz seyi yavaş yavaş size gectigini dusunuyorum(Örneğin ben zaman yönetimi konusunda). En önemlisi de sektörde kullanılan teknolojileri mentörlerimiz vasıtasıyla benim gibi hiç deneyimi olmayan tecrübesi olmayan ama öğrenmeye aç bireylerin öğrenme hızlarını bilmem cok x hizlandirdigini söyleyebilirim.
Bu saydığım şeyler benim tek başına calisarak edinebilecegim tecrübeler olamazdı. Bu nedenle mentör kavramı benim için çok önemli bir noktada ayrıca mentör seçerken çok dikkat etmelisiniz. Sizi gerçekten geliştirebileceğini düşündüğünüz mentörler seçmeye çalışın. Eğer herhangi bir alanda kendimi geliştirmek istersem ilk olarak ilgili alanda iyi bir mentör bulmak olacaktır. Böylelikle mentör'umün zaman harcayarak edindigi bilgileri veya onunda mentor'unden aldigi bilgiler vasıtasıyla/tecrübesiyle yönlendirmelerle/gözetimiyle zamanımı daha etkili bir şekilde kullanarak minimum zamanda maksimum verim alabileceğimizi düşünüyorum.
UPDATE: Bu yazıyı henüz kariyerimin başındayken 9 Mart 2021'de yazdım. O dönemde mentorluk kavramının benim tarafımdaki gözlemlerim ve öneminden bahsettim. Yazı için herhangi bir detaylı akademik araştırma yapmadım; tamamen deneyimlediklerim üzerineydi.
Bu yazıdan sonra birçok kıymetli mentörüm oldu ve bu mentorlerimin bana kattıkları ve benim onlara kattıklarım oldu, bunun için çok mutluyum. Hayatıma giren değerli mentorlere buradan teşekkür etmek istiyorum. Bilginin paylaşıldıkça çoğaldığını ve paylaşıldıkça değer kazandığını düşünüyorum.
23 Temmuz 2023 tarihinde yazıda gördüğüm semantik hataları düzelterek ve ufak degisiklikler yaparak güncelledim.
"Hayat, şu anın ötesinde ne olacaksa o olur, ama şu an, sahip olduğumuz tek gerçek zamandır." - Marcus Aurelius
"Zamanı geçmişte veya gelecekte harcamak yerine, şu anı yaşamak için çaba gösterin." - Seneca
"Bir öğretmen, en iyi bir rehber olmalıdır ve öğrencinin güdüsü olmamalıdır." - Epictetus"
"Öğretmen, kendi bilgisini öğrenciyle paylaşırken öğrencinin de düşüncelerini ve bakış açısını değerlendirmeli ve anlamalıdır." - Seneca
"Öğretmen, öğrencinin öğrenme yolunda kendi iç sesine kulak vermesine yardımcı olmalı ve onu kendi iç bilgelik kaynağına yönlendirmelidir." - Marcus Aurelius